Onrustig gevoel in je lichaam? Dit zijn de oorzaken en zo los je het op

Ogenschijnlijk zonder reden, je kan je vinger er niet helemaal op leggen, maar je voelt je onrustig, opgejaagd, nerveus. Herkenbaar? Je bent niet de enige. En het goede nieuws: het heeft altijd een oorzaak én een oplossing. We nemen je mee door de verschillende symptomen, oorzaken en tips bij een onbestemd, onrustig gevoel in je lichaam. 

Wat is een onrustig gevoel?

De een omschrijft het als onrustig, de ander als zenuwachtig, opgejaagd of opgefokt. Wanneer je last hebt van een onrustig gevoel lijkt het alsof je de hele tijd ‘aan’ staat.  Het is een vorm van stress in je lichaam en hoofd. Vervelend, zeker als je de reden ervoor niet kunt plaatsen. 

Dit nerveuze gevoel gaat vaak gepaard met andere lichamelijke en mentale klachten. Als je langdurig kampt met een rusteloos gevoel zonder aanwijsbare reden, is er waarschijnlijk toch meer aan de hand. Het is belangrijk dat je de signalen van je lichaam serieus neemt voordat ze kunnen uitmonden in iets ergers, zoals een burn-out, depressie of paniekaanvallen. 

Symptomen bij een onrustig gevoel

Een onrustig gevoel uit zich bij iedereen anders en is erg subjectief, maar mogelijk heb jij last van 1 of meer van de volgende symptomen:

• Het gevoel dat je niet kan ontspannen; een permanente staat van alertheid
• Een zenuwachtig gevoel in je buik, misschien wel met maag- en darmklachten
• Hoog in je adem zitten 
• Een slechte concentratie; snel afgeleid
• Prikkelbaarheid; snel geïrriteerd of emotioneel
• Slaapproblemen
• Piekeren
• Rusteloze benen en/of gespannen spieren; veel gefriemel en gewiebel
• Een trillerig gevoel in je lichaam
• Hoofdpijn

Zonder reden een opgejaagd gevoel?

Dit kunnen de oorzaken zijn Een rusteloos gevoel in je lichaam is vaak een uiting van stress. Deze stress kan veel verschillende oorzaken hebben, zowel extern (uit je omgeving) als intern (zoals een traumatische ervaring). Denk bijvoorbeeld aan:

• Een verandering van omgeving of milieu, bijvoorbeeld een verhuizing of een nieuwe baan
• Een verandering binnen je sociale contacten, bijvoorbeeld relatieproblemen, een ruzie of nieuwe collega's
• Stress gedurende de dag, bijvoorbeeld vanwege een hoge werkdruk, mantelzorg of geldproblemen
• Een gebrek aan ontspanning, bijvoorbeeld door social media, een gebrek aan vrije tijd of activiteiten waaruit jij plezier of rust haalt
• (Onverwerkte) traumatische gebeurtenissen uit het verleden
• (Onontdekte) gezondheidsproblemen, mentaal of fysiek
• Een slecht voedingspatroon, met veel cafeïne en suiker

Meer lezen: 25 symptomen van innerlijke stress

Stappenplan: op zoek naar de oorzaak

Misschien is het bij jou een combinatie van verschillende (kleinere) factoren, waardoor het kan voelen alsof het gevoel uit het niets ontstaat. Tips om jouw oorzaak of oorzaken te achterhalen:

1. Ga bij jezelf na of er recent grote of kleine dingen in je leven zijn veranderd die jij als stressvol hebt (kunnen) ervaren.

2. Ga bij jezelf na of er in het verleden, bijvoorbeeld in je kindertijd, grote dingen in je leven zijn gebeurd die voor jou traumatisch zijn geweest.

3. Wees eerlijk tegen jezelf: heb jij werkgerelateerd en/of privé eigenlijk te veel op je bord?

4. Als je een smartwatch of smart ring hebt kun je tracken op welke momenten jouw stressniveaus door de dag heen het meest pieken. Dit kan meer inzicht geven in de dingen die jouw onrustige gevoel triggeren.

5. Bepaal voor jezelf of jij genoeg tijd neemt voor je mentale welzijn en ontspanning, en ga na hoe jij je vrije tijd momenteel besteedt. Het kan voor een objectieve inschatting ook helpen om de dagelijkse schermtijd en meest gebruikte apps van je smartphone hierbij te raadplegen – misschien besteed je ongemerkt toch meer tijd op social media dan je zou willen.

6. Hou een tijdje bij hoe jouw gemiddelde dieet eruitziet. Door een paar weken dagelijks je voeding bij te houden in een dieet-tracker (zoals Mijn Eetmeter van het Voedingscentrum) is het makkelijker om objectief te zien hoeveel cafeïne en (toegevoegde) suiker jij dagelijks binnenkrijgt.

7. Kun je echt niks vinden? Mogelijk is er mentaal of fysiek meer aan de hand. Als je last hebt van chronische stress is het raadzaam om hiermee naar de huisarts of een psycholoog te gaan.

Tips om een onrustig gevoel te verminderen

Om écht van je opgejaagde gevoel af te komen, zul je uiteindelijk de kern van het probleem aan moeten pakken. Voor een oplossing is het dus noodzakelijk dat je eerst de oorzaak van jouw rusteloze gevoel achterhaalt. 

In de tussentijd kun je wel alvast aan de slag met onderstaande tips om ervoor te zorgen dat het nerveuze gevoel vermindert. 

Ademhaling

Adem innnnnnnnn... adem uittttttt... Echt, het werkt. Niet alleen kan een oppervlakkige ademhaling bijdragen aan het ontstaan van stressgevoelens (1), maar ook hebben onderzoekers geconstateerd dat diepe ademhalingstechnieken effectief gevoelens van stress kunnen verlichten. (2,3) 

Zeker als jij naast je onrustige gevoel ook merkt dat je snel en oppervlakkig ademt, is het slim om gedurende de dag bewust met een langzame ademhaling bezig te zijn.

Mindfulness en meditatie

De een zweert erbij, de ander vindt het maar zweverig. Feit is dat bewustzijnstechnieken als mindfulness en meditatie wetenschappelijk bewezen goed zijn voor je mentale welzijn. (4,5) 

Vind je mindfulness en/of meditatie lastig, of merk je dat je er niet consistent aan toekomt? In studies blijken ook mobiele mindfulness-apps als Calm en Headspace, die jou meenemen in het proces en je ook dagelijkse herinneringen kunnen sturen, effectief in het verminderen van een gestrest en onrustig gevoel. (6,7)

Ook andere methodes waarmee je bewust bezig bent met je lichaam en geest, zoals yoga, kunnen een positieve uitwerking hebben op jouw opgejaagde gevoel.

Niets doen

Je hoeft natuurlijk niet altijd met je ademhaling bezig te zijn en uiterst bewust in het moment te leven. Het is ook oké om juist eens even helemaal niets te doen of moeten. En dan bedoelen we écht niets: schakel je telefoon uit, klap je laptop dicht, zet de radio af en geef je over aan de saaiheid en leegte. 

Dit hoef je geen uren aaneen te doen, maar als je merkt dat je hoog in je stressniveau zit kan het soms al helpen om te ontprikkelen door even een paar minuten pauze te nemen en jezelf niets op te leggen.

Natuur

Je hebt vast al eens gemerkt dat een wandeling door een stil bos, langs een kabbelend beekje of door glooiende groene landschappen een enorm rustgevende impact kan hebben. Zeker in een steeds grauwere, verstedelijkte "man-made" wereld kan een chronisch gebrek aan natuur zo z'n sporen achterlaten op jouw mentale welzijn.

Wetenschappers onderzochten het effect van natuurtherapie op stress en onze gezondheid, en vonden dat er verschillende gezondheidsvoordelen verbonden zijn aan in de natuur zijn, waaronder een verlaagde stress. (8,9)

Bronvermelding 

(1) Gummidela, V.N.C., Da Cunha Silva, D.R. & Gutierrez-Osuna, R. (2021). Evaluating the Role of Breathing Guidance on Game-Based Interventions for Relaxation Training.

(2) Perciavalla, V. et al. (2017). The role of deep breathing on stress.

(3) Birdee, G. et al. (2023). Slow breathing for reducing stress: The effect of extending exhale.

(4) Janssen, M. et al. (2018). Effects of Mindfulness-Based Stress Reduction on employees' mental health: A systematic review.

(5) Hofmann, S.G. & Gómez, A.F. (2017). Mindfulness-Based Interventions for Anxiety and Depression. 

(6) Zollars, I., Poirier, T.I. & Pailden, J. (2019). Effects of mindfulness meditation on mindfulness, mental well-being, and perceived stress.

(7) Huberty, J. et al. (2019). Efficacy of the Mindfulness Meditation Mobile App "Calm" to Reduce Stress Among College Students: Randomized Controlled Trial.

(8) Menardo, E. et al. (2022). Nature and Mindfulness to Cope with Work-Related Stress: A Narrative Review.

(9) Hansen, M.M., Jones, R. & Tocchini, K. (2017). Shinrin-Yoku (Forest Bathing) and Nature Therapy: A State-of-the-Art Review.

(10) Lovallo, W.R. et al. (2006). Cortisol responses to mental stress, exercise, and meals following caffeine intake in men and women. 

(11) Pickering, G. et al. (2020). Magnesium Status and Stress: The Vicious Circle Concept Revisited.

(12) Pouteau, E. et al. (2018). Superiority of magnesium and vitamin B6 over magnesium alone on severe stress in healthy adults with low magnesemia: A randomized, single-blind clinical trial.